Sens jego życiu nadaje troska o innych. Jest uprzejmy i taktowny w działaniach. Nachalność w niesieniu pomocy jest u niego raczej rzadko spotykana. Jeśli już się zdarzy to "zagłaskiwanie" pomocą może być dla osób z jego kręgu trudne do zniesienia. W życiu codziennym przestrzega reguł i zasad dobrego wychowania. To tzw. dobrze wychowany uczeń, którego nauczyciel często stawia za przykład innym. Jeśli nie będzie miał nic innego do zaoferowania rówieśnikom oprócz bycia "dobrym przykładem" klasa zacznie go izolować. Spolegliwy, ulega pod ciężarem konkretnych argumentów. Bardzo towarzyski. Dla przyjaciół i bliskich jest w stanie znosić trudy i niewygody. Z zamiłowaniem bierze udział we wszelkich inicjatywach gdzie pracuje się zespołowo. W grupie czuje się świetnie. Bardzo silnie angażuje się w związki z innymi. Zapewniają mu one poczucie spełnienia. Bez ludzi wokół usycha jak roślina pozbawiona wody. Nie potrafi być sam, także w życiu poza szkolnym i poza zawodowym. Przyjaźnie, związki z innymi to dla niego być albo nie być. Dotkliwie odczuwa więc brak koleżanek, kolegów i przyjaciół, co mimo wszystko rzadko się zdarza Oddanemu. Kiedy rozpada się któryś z układów koleżeńskich, szybko znajduje następny, w który z całą siłą się angażuje. Takie działanie jest przyczyną spostrzegania go jako osoby płytko angażującej się emocjonalnie. Dążenie do harmonii w życiu osobistym, szkolnym czy zawodowym to obok troski o innych, jedna z głównych cech, które go charakteryzują. Widoczna jest w codziennym funkcjonowaniu Oddanego, gdzie styl pracy, podejmowania decyzji, organizacja przestrzeni wokół siebie nosi cechy przemyślanego, choć nie łatwego uporządkowania. W grupie pracuje mu się bardzo dobrze, nie tylko ze względu na towarzyskość i możliwość zaspokajania potrzeby troszczenia się o innych, ale przede wszystkim, dlatego, że może poznawać nowych ludzi. W kontakcie z innymi cechuje go poszanowanie autorytetów i instytucji. Nie jest osobą dla innych zagrażającą. Nie walczy o władzę w grupie, stąd szczególnie dla lidera jest to sytuacja komfortowa. Zyskuje on osobę chętną do działania, której jednocześnie nie zależy na wysokiej funkcji czy prestiżu w grupie. Bardzo dobrze pracuje, gdy jest nagradzany, chwalony, kiedy może pomagać i uszczęśliwiać innych. Oddany ma problemy z okazywaniem uczuć silnie negatywnych. Pozwala mu na to umiejętność skutecznego panowania nad swoimi uczuciami i emocjami. Jest wytrwałym pracownikiem umiejącym się podporządkować liderowi. Nie przyznaje się nigdy do oczekiwań związanych z nagrodą za wykonaną pracę, chociaż w głębi duszy na nią czeka. O takim uczniu czy współpracowniku marzy wielu nauczycieli, wychowawców czy pracodawców.
Raczej słabo wykonuje czynności, które wymagają kreatywności. Stąd projekty, w których bierze udział dotyczą raczej dziedzin bardziej ścisłych, proceduralnych, wymagających uporządkowania i planowania. Słabo radzi sobie z działaniami, które są związane z podejmowaniem decyzji oraz rywalizacją. Trudne jest dla niego także radzenie sobie z krytyką, która prawie nigdy go nie motywuje. Stąd działania nauczyciela powinny iść w kierunku motywowania opartego na pochwałach i odwoływaniu się do przykładów dobrej praktyki, które mogłyby nakierować go na sposoby poprawiania błędów. To, nad czym powinien pracować nauczyciel to uczyć go podejmowania autonomicznych decyzji, z którymi ma problem chcąc zadowolić innych. Należy także uświadomić mu potrzebę zdobycia umiejętności odmawiania oraz przyjmowania krytyki. Wielokrotnie z powodu silnej potrzeby troszczenia się o innych jest przez nich wykorzystywany. Taka sytuacja dotyczy nie tylko kolegów i koleżanek, ale także osób dorosłych w tym także nauczycieli i przyszłych pracodawców. Ważnym obszarem pracy są działania nastawione na dbanie o siebie i swój komfort psychiczny oraz zmianę mentalności i dystansu do rzeczywistości.
Magdalena Lipiak
nauczyciel-konsultant Pracowni Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
ROM-E Metis w Katowicach
Opracowane na podstawie:
Oldham J., Moris L., Twój psychologiczny autoportret, Warszawa 1997
R. J. Gerrig i P. G. Zimbardo, Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006